Şiir Bilmedir – Robert Bringhurst
Şiirin nasıl bildiğini bilmiyorum. Neyi bildiğini de söyleyemem ama şiiri bunu söylerken duydum. Şiirin bildiği iddiası bana yeterince iyi ifade edilememiş bir totoloji gibi geliyor. Ben olsam şiirin pek çok bilme biçiminden biri olduğunu ve belki de bizim bildiğimiz en saf biçimi olduğunu söylerdim. Derdim ki şiir dediğimiz şey aslında sahiplik ve denetim kaygılarından azade bir biliştir – oluşla akortlanmak, oluşun müziğini ve kalp atışını duyarak onu yankılamak şeklinde bir biliş.
Şiir, müzik, resim ya da dansın bildiğinden başka bir şey mi bilir? Bu bir bilme meselesi değil, sadece farklı diller ya da uzmanlık alanlarının isimlerinden ibaret bir konudur. Şiir, müzik ve resmin bilindiği şeyin bilgisidir. Ancak müzik ve resim de aynı şekilde bilgiye verilen isimlerdir. Bana, örneğin resmin bildiği şeyin şiir ve şiirin bildiği şeyin de müzik olduğunu söylemek gayet uygun geliyor ancak elbette bu önermeler daireseldir.
Şiirin bildiği şey ya da belki de bilmeyi arzuladığı şey oluşun kalbinde dans etmektir. Dansın bildiği şey de budur – ya da bilmeyi arzuladığı şey – ama bu insanların dansı değildir. Şiirin bildiği şey, dansın bildiği, müziğin bildiği, resmin bildiği şeydir. Şiir bunu farklı bir biçimde mi bilir? Bilgi, içinde beslenip büyüdüğü – ya da (daima kusurlu bir biçimde) muhafazaya alındığı – dilden ne kadar ayrı olabilir ki? Şiirde jestler – henüz yazıya ya da sabit bir metne dönüşmemiş jestler, bir dansçının jestleri gibi – kelimelere dönüşür durur.
Şiir bilmedir. Bilme oluşla uyum içinde devinmektir.
Şairler bir şeyler yapar ama yaptıkları şey şiir değildir; şiir halihazırda oradadır, şairlerin tek yaptığı becerebilirlerse ona yanıt vermektir. Şiirler şairin bilişe dahil oluşundan geriye kalan izlerdir ve bu dünyadaki biricik ve yegâne kullanım alanlarıysa diğerlerinin de bu bilişe dahil olmasına izin vererek tanrıları, ölüleri ve diğer insan ve insan olmayanları onurlandırmak – başka bir deyişle oluşu onurlandırmaktır.
Robert Bringhurst
Çeviren: İnan Mayıs Aru
Görsel: David Hamilton
